کفاک ادبا لنفسک اجتناب ما تکرهه من غیرک
براى آنکه ادب و آراستگى داشته باشى، همین قدر بس است
که از انجام آنچه در دیگران نمىپسندى، دورى کنی.
نهج البلاغه، حکمت 412
سالهاى بسیارى است، که دانشمندان غربى تلاش مىکنند تا راهها و روشهاى پیشرفته و مدرنى پیدا کنند که بر اساس آن، افراد جامعه، هم خود را به اخلاق نیکو آراسته سازند، هم کودکان مؤدبى تربیت کنند. این دانشمندان براى منظور خود، دهها سال تحقیق کرده و هزاران جلد کتاب نوشتهاند، ولى هنوز هم نتوانستهاند موفقیتى بدست آورند. در حالیکه اگر تمام این کتابها و روشهاى تربیتى دانشمندان غرب را، روی هم بگذارند، هرگز نمىتوانند با همین یک کلام کوتاه امام بزرگوار ما برابرى کنند. امام (علیه السلام) تمام راهها و روشهایى که براى ادب و آراستگى و تربیت جامعه ممکن است به وجود آید، 1400 سال پیش از این، در یک جمله کوتاه و بسیار عمیق و پر معنى، خلاصه فرمودهاند. آن جمله این است که: اگر مىخواهى مؤدب و آراسته و داراى اخلاق نیکو باشى، لازم نیست که راههاى دشوارى را طى کنى. بلکه فقط کافى است هر کارى که دیگرى انجام داد، و تو متوجه شدى که کار زشت و ناپسندى کرده است، خودت آن کار را انجام ندهى. به این ترتیب تو تمام کارهاى زشت و ناپسندى را که ممکن است کسى انجام دهد، از وجود خودت دور خواهى کرد، و در نتیجه شخصی خواهى شد که هیچگونه زشتى و ناپسندى، در وجودش پیدا نمیشود.
به راستى آیا، براى رسیدن به ادب و آراستگى و اخلاق نیکوى انسانى دستورى از این سادهتر و مؤثرتر پیدا مىشود؟