متن کتاب «در آمدی بر روانشناسی تنظیم رفتار با رویکرد اسلامی»؛‌محمد صادق شجاعی

لینک مشاهده کتاب

http://riqh.ac.ir/n3645-e31596.html

عنوان : در آمدی بر روانشناسی تنظیم رفتار با رویکرد اسلامی 
مولف : شجاعی، محمد صادق 
موضوع : حدیث و علوم دیگر 
تعداد جلد : 1 
ناشر : دارالحدیث 
محل نشر : قم 
تاریخ انتشار : 1388 
نوبت چاپ : اول



در آمدی بر روانشناسی تنظیم رفتار با رویکرد اسلامی

• 
  
  •  پیش گفتار
  •  مقدّمه مؤلّف
  • بخش یکم : کلّیات و مفهوم شناسى
  • بخش دوم : مبانى نظرى تنظیم رفتار در معارف اسلامى
  • بخش سوم : اصول و قواعد تنظیم رفتار
  • بخش چهارم : تقواى عاقلانه ، الگوى دینى تنظیم رفتار
  •  فهرست منابع و مآخذ
  • 
    فهرست تفصیلی کتاب فوق:
    
    
    پیش گفتار
     مقدّمه مؤلّف
    
    بخش یکم : کلّیات و مفهوم شناسى 
    
  • فصل یکم : معرّفى پژوهش (تنظیم رفتار)
    
    •  مقدّمه
    •  بیان مسئله
    •  ضرورت این پژوهش
    •  چارچوب نظرى و سوابق پژوهش
    •  روش پژوهش
    •  اهداف پژوهش
    •  پرسش هاى پژوهش
    •  فرضیه هاى پژوهش
  • فصل دوم : تعریف ، ماهیت و پیشینه تنظیم رفتار
    
    •  تعریف و ماهیت تنظیم رفتار
    •  موضوع و گستره تنظیم رفتار
    •  هدف تنظیم رفتار
    • پیشینه تنظیم رفتار
    •  مکان کنترل و تنظیم رفتار
    • خودْنظم بخشىِ رفتار
    • نگرش ها و تنظیم رفتار
    •  خلاصه فصل
  بخش دوم : مبانى نظرى تنظیم رفتار در معارف اسلامى 
  
•  مقدّمه
• فصل یکم : اهمّیت و جایگاه عمل و رفتار
  
  • مقدّمه
    
    • نقش عمل در تعالى یا سقوط انسان
• فصل دوم : متغیّرهاى فردى در تنظیم رفتار
  
  •  مقدّمه
  •  نفس و انگیزه هاى آن
  • عقل و جهل و نقش آنها در رفتار انسان
  • تقابل عقل با جهل ، هوا و شهوت
    
    •  ۱ . حکومت عقل و اسارت جهل
    •  ۲ . اسارت عقل و حکومت جهل
  • جلوه هاى حکومت عقل و جهل در رفتار
  •  درک آنچه جهت رفتار را تعیین مى کند
• فصل سوم : مسئله خودْنظم بخشى رفتار
  
  •  مقدّمه
  •  نقش اساسى عقل در مدیریت و تنظیم رفتار
  •  تقوا و تعیین معیار تنظیم رفتار
  •  تعریف تقوا
  • فرآیند تقوا
  •  تعریفى جامع و کاربردى از تقوا
  •  خلاصه فصل

بخش سوم : اصول و قواعد تنظیم رفتار 

• مقدّمه
  
  •  تعریف اصل و قاعده
• فصل یکم : تجربه پیامد
  
  • پایه نظرى
  •  گستره کارآمدى اصل «تجربه پیامد»
  •  محدودیت «تجربه پیامد»
  •  یک نکته
• فصل دوم : پیش بینى پیامد
  
  • پایه نظرى
    
    •  یک . حزم
    •  دو . تدبیر
    •  سه . تدبّر
    •  چهار . عاقبت نگرى
    •  عاقبت خوب و عاقبت بد
  • سه بُعد «پیش بینى پیامد»
    
    •  ۱ . تجزیه و تحلیل شخصى مسائل
    •  ۲ . مشورت با دیگران
    •  فواید مشورت
    •  ۳ . خوش بینى و انتظار مطلوبیت
    •  امیدوارى به رحمت الهى
  • چگونگى کاربرد «پیش بینى پیامد» در تنظیم رفتار
    
    •  الف ـ تقویت انگیزه کارهاى خوب
    •  ب ـ پیشگیرى از رفتارهاى نامطلوب
    •  ج ـ وارد نشدن در امور شبهه ناک
    •  د ـ دست بر داشتن از لذت هاى زودگذر و انتظار لذت هاى پایدار
• فصل سوم : گذار
  
  • مقدّمه
    
    •  پایه نظرى
    • عناصر تشکیل دهنده «گذار»
      
      •  الف ـ گذر از حال به گذشته و آینده
      • ب ـ سیاحت و گردشگرى در زمین
      •  ج ـ گذر از هستى به هستى بخش
  • تعریف «گذار»
    
    • مراحل و فرآیندهاى «گذار»
      
      •  مرحله اوّل : فرارَوى (انتقال)
      •  مرحله دوم : تفکر
      • مرحله سوم : بازپردازى (عبرت آموزى)
        
        • سطوح بازپردازى
        •  بازپردازى و خویشتندارى
  • موضوع «گذار»
    
    • ۱ . پیامدهاى تجربه شده
      
      • ۱ ـ ۱ . پیامدهاى تجربه شده توسط دیگران
      •  ۱ ـ ۲ . پیامدهاى تجربه شده توسط خود فرد
    • ۲ . پدیده هاى طبیعت
    • ۳ . پدیده مرگ
      
      •  یاد مرگ
      • یاد مرگ و نقش آن در تنظیم رفتار
      •  حضور در قبرستان
    • ۴ . یاد قیامت
      
      •  گذرگاه ها چه بسیارند و گذرکنندگان ، چه اندک !
• فصل چهارم : الگوپردازى
  
  •  مقدّمه
  • پایه نظرى
    
    •  الف ـ در روان شناسى
    •  ب ـ در معارف دینى
  • الگوهاى سالم و ناسالم
    
    •  الف ـ الگوهاى سالم و ویژگى هاى شخصیتى و رفتارى آنان
    •  ب ـ الگوهاى ناسالم
  •  کاربردهاى «الگوپردازى» در تنظیم رفتار
• فصل پنجم : شکرگزارى
  
  •  مقدّمه
  • پایه نظرى
    
    •  تعریف «شکر»
    •  جایگاه شکر در نظام اخلاقى اسلام
    •  موارد شکر
  • ابعاد و مؤلّفه هاى شکر
    
    •  ۱. بُعد شناختى
    •  ۲. بُعد عاطفى
    •  ۳. بُعد رفتارى
  • انواع شکر
    
    • الف ـ شکر در برابر خدا
      
      •  فلسفه شکر نعمت هاى الهى
      •  نعمت هاى فراموش شده
      •  فایده شکر به چه کسى بر مى گردد؟
      •  شکرگزارى در زندگى معصومان
      • آثار شکرگزارى از نعمت ها
      • جلوه هاى شکر در تنظیم رفتار
        
        •  ۱ . دورى از گناه
        •  ۲ . مدیریت و کنترل خواسته ها
        •  ۳ . سپاس گزارى از دیگران
    • ب ـ تشکر از دیگران
      
      • کارکردهاى روان شناختى تشکر از دیگران
        
        •  ۱ . تشکر ، به عنوان نظام پاداش
        •  ۲ . تشکر ، به عنوان تقویت
      • تشکر از دیگران و نقش آن در تنظیم رفتار
        
        •  ۱ . ایجاد ارتباط عاطفى
        •  ۲ . سازماندهى چرخه آگاهى
        •  ۳ . جذابیت و تقویت روابط بین فردى
        •  ۴ . کاستن از اقدام هاى ناپخته براى رسیدن به اهداف مورد نظر
• فصل ششم : (مِهروَرزى) محبّت
  
  •  مقدّمه
  • پایه نظرى
    
    • محبّت ، نیازى فطرى
      
      •  الف ـ نیاز به دوستى با انسان هاى دیگر
      •  ب ـ نیاز دوستى با خدا
    •  تحلیلى دیگر
    •  محور بودن دوستى با خدا
    •  محبّت دیگران در پرتو محبّت خدا
    •  دوستى نسبت به اهل بیت علیهم السلام
    •  دوستى با انسان هاى شایسته
  • عوامل بر انگیزاننده محبّت
    
    • ۱ . احسان
      
      •  انواع احسان
    •  ۲ . آشنایى و شباهت
    •  ۳ . کاشتن محبّت
  • بحثى ویژه در باره عشق به خدا
    
    •  جمع بندى
  • دوستى و تأثیر آن در تنظیم رفتار
    
    •  الف ـ اثرپذیرى از دوست
    •  ب ـ دوستى سالم و تقویت رفتارهاى مطلوب
    •  ج ـ ساز و کار تأثیر دوست ، در تنظیم رفتار
    •  اهمّیت دوستى خدامدار در تنظیم رفتار
• فصل هفتم : بازدارى حضور (حیا)
  
  •  مقدّمه
  • پایه نظرى
    
    • الف ـ در روان شناسى
      
      • جنبه هایى از تأثیر حضور دیگران در رفتار
      • بیم ارزیابى و بازدارى
    •  ب ـ در منابع دینى
  • تحلیل هاى سه گانه از مفهوم حیا
    
    • ۱ . حیا به مثابه واکنشى در برابر فعل قبیح
      
      •  ارزیابى دیدگاه اوّل
    • ۲ . حیا و ترس از تنبیه و سرزنش دیگران
      
      •  ریشه هاى تاریخى این دیدگاه
      •  ارزیابى نظریه ترس
    • ۳ . حیا و درک نظارت و حضور دیگران
      
      •  الگوى چند بُعدى حیا (دیدگاه مورد قبول)
      •  ابعاد حیا
  • اقسام حیا و عوامل مؤثّر بر آن
    
    •  ۱ . خاستگاه فطرى حیا
    •  ۲ . نگرش هاى مذهبى و نقش آن در تقویت حیا
  • قلمروهاى حیا
    
    • ۱ . حیا از دیگران و نقش آن در تنظیم رفتار
      
      •  تفاوت هاى فردى در حیا از دیگران
      •  برنامه ریزى براى رشد و ارتقاى حیا از دیگران
    • ۲ . حیا از خود و نقش آن در تنظیم رفتار
      
      •  معناى «حیا از خود»
      •  ابعاد خود
      •  ساختار چند بُعدى شخصیت
      •  وجدان و «حیا از خود»
      •  پرورش شاهد درون
      •  شاهدِ درون و بازدارى از گناه
      •  اصول اوّلیه در ایجاد و تقویت حیا از خود
    • ۳ . حیا از خدا ، فرشتگان و ائمّه علیهم السلام و نقش آن در تنظیم رفتار
      
      • پیش نیازهاى حیا از خدا
        
        •  ۱ . اعتقاد به علم و آگاهى خدا
        •  ۲ . درک حضور خدا
        •  ۳ . اعتقاد به نظارت فرشتگان و ائمّه علیهم السلام بر اعمال انسان
• فصل هشتم : خودْارزش بخشى
  
  • مقدّمه
    
    • پایه نظرى
    •  کرامت انسان
    •  کرامت ، در قرآن
    •  تعریف کرامت
    • مراتب و سطوح کرامت انسان
      
      • الف ـ کرامت ذاتى یا ارزش گذارى ارگانیزمى
        
        • قابلیت هاى اساسى انسان
        •  جمع بندى
      • ب ـ کرامت اکتسابى و ارزش گذارى رفتارى
        
        •  تقوا ، ملاک ارزش گذارىِ رفتارى
        •  شناخت ارزش ِ خود
        •  خودِ آرمانى و خودِ واقعى در نظام اخلاقى اسلام
        •  سازوارى خود واقعى و خود آرمانى
        •  آثار خودْارزش بخشى در رشد شخصیت و تنظیم رفتار
        •  یادآورى یک نکته
•  خلاصه بخش

بخش چهارم : تقواى عاقلانه ، الگوى دینى تنظیم رفتار 

•  مقدّمه
• فصل یکم : تنظیم رفتار فردى
  
  •  تعریف تقواى عاقلانه
  •  کارآیى تقواى عاقلانه در تنظیم رفتار
  •  تنظیم رفتار دیدارى
  • آسیب شناسى «نگاه»
  •  تنظیم رفتار شنیدارى
  •  ارزش گوش هاى شنوا
  •  اهمّیت تنظیم رفتار شنیدارى
  •  نقش تقوا در بازدارى از شنیدنى هاى حرام
  •  تنظیم رفتار کلامى
  •  جرائم و آفات زبان
  •  ضرورت تنظیم رفتار کلامى و بازداشتن زبان
  •  ارزش سکوت
  •  نقش سکوت در پیشگیرى از گفتار نادرست
• فصل دوم : تنظیم رفتار اجتماعى
  
  •  مردمْ دوستى ، محور رفتار اجتماعى
  •  دوستى با خدا ، پایه همه دوستى ها
  •  نقش تقوا در تنظیم رفتار اجتماعى
  •  تنظیم نیازها و انگیزه ها
  •  قلمرو نیازها و انگیزه ها
  • نقش تقواى عاقلانه در تنظیم نیازهاى زیستى
  • تقوا و کیفیت تعامل و ارتباط با جنس مخالف
  • مکانیزم تقوا در تنظیم تفکر
    
    •  الف ـ تقویت ذکر و یاد خدا
    •  ب ـ مصونیت بخشى در برابر افکار باطل
• فصل سوم : تنظیم رفتار اقتصادى
  
  • تقوا و تنظیم رفتار اقتصادى
    
    •  الف ـ تصحیح انگیزه تولید و کسب درآمد
    •  ب ـ تنظیم اوقات کار ـ فراغت
    •  ج ـ نظم و وجدان کارى
    •  د ـ کسب حلال و پرهیز از درآمدهاى حرام
    •  ه ـ شیوه هاى مصرف و مخارج اقتصادى
    •  و ـ مخارج مصرفى شخصى
    •  ز ـ مخارج مشارکت اجتماعى
    •  ح ـ مخارج پس انداز و سرمایه گذارى
  •  تقوا و تنظیم هیجان ها
  •  جایگاه و پیشینه هیجان در روان شناسى
  •  تعریف هیجان
  •  نقش و کارکرد هیجان ها و ضرورت تنظیم آنها
  •  تنظیم هیجانى و هوش هیجانى
  •  تأثیر هیجان بر رفتار
  • نقش یگانه دین در زمینه تنظیم هیجان ها
    
    • الف ـ خشم
    • ب ـ شادى
•  خلاصه بخش

 فهرست منابع و مآخذ